Archiwum Ringelbluma

PODZIEMNE ARCHIWUM GETTA WARSZAWY

Podziemne Archiwum Getta Warszawy, tzw. Archiwum Ringelbluma, wpisane na listę UNESCO „Pamięć Świata” jako zabytek światowego dziedzictwa, jest unikalnym zbiorem dokumentów stanowiących jedno z najważniejszych świadectw o Zagładzie Żydów polskich.

Oneg Szabat pracowała wykorzystując nowoczesne metody gromadzenia materiałów naukowych. Relacje i opracowania spisywano opierając się na wcześniej przygotowanych przez zespół ankietach i konspektach. Dbano, aby gromadzony materiał ukazywał pełny i obiektywny obraz rzeczywistości, ze wszystkimi faktami i szczegółami. Dla wybranych miejscowości starano się zbierać różnego typu dokumenty i relacje. Z przeprowadzonych wywiadów robiono notatki, na podstawie których pisano później szersze sprawozdania. Do Archiwum włączano dokumenty oryginalne lub ich szczegółowe odpisy. Zbierano zarówno akta oficjalnych instytucji, jak prasę, afisze, ulotki, bilety, zaproszenia, kartki żywnościowe, korespondencję napływającą do getta, dokumenty osobiste itp. Chętnie przyjmowano dzienniki i pamiętniki. Wielu członków Oneg Szabat było czynnymi działaczami podziemnych partii politycznych. W ten sposób do Archiwum trafiały dokumenty tworzącej się w getcie warszawskim konspiracji. W Archiwum znalazło się również kilkadziesiąt fotografii, a także ponad 300 rysunków i akwarel (część z nich powstała jeszcze przed wojną).

Całe ocalone Archiwum zawiera kilka tysięcy dokumentów, które przeważnie nie mają odpowiedników w innych zespołach archiwalnych na świecie. Są ostatnimi świadectwami o życiu, cierpieniu i śmierci pojedynczych osób, ale też całych społeczności z miast i miasteczek rozrzuconych po całej Polsce. Stanowią bezcenne źródło do badań nad Zagładą.

Do źródeł unikatowych należy zaliczyć np. zbiór relacji, kolekcję listów napływających do getta warszawskiego, opracowania przygotowane przez zespół Oneg Szabat, obszerny wybór druków konspiracyjnych z terenu getta warszawskiego, teksty utworów literackich powstałych podczas wojny, dokumenty pochodzenia prywatnego (spuścizny).